Daha önceki sayılarda sezgisel yemek ve yeme bozuklukları üzerine konuşmuştuk. Bu sefer, yeme bozuklukları arasında en yaygın ve aynı zamanda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bulimia nervoza üzerine odaklanmak istiyorum. Bu konuyu seçmemin özel bir nedeni var: Eskişehir’e taşındığım bu kısa süre zarfında, bulimia nervoza yaşayan ancak bunu fark etmeyen veya fark ettikleri halde sağlık sorununu kabul etmeyen birçok kişiyle çalışma fırsatım oldu. Bu oranın fazlalığı beni hem şaşırttı hem de üzdü. Ayrıca okul çağındaki bazı çocukların, akranlarına kusmayı öğretmelerine şahit oldum. Bu gözlemlerim üzerine, bu konuda daha fazla kişiye ulaşmak, durumun ciddiyeti hakkında farkındalık yaratabilmek ve bilgilendirme yapmak istedim.
Yeme Bozukluğu Nedir?
Yeme bozukluğu, kişinin fiziksel açlık ve ihtiyaçlarına uygun olmayan, beden ağırlığına aşırı odaklanarak, kiloyla ilgili takıntılı düşünceler geliştirip, duygusal ve psikolojik durumlarına göre yeme davranışlarında belirgin, sağlıksız değişiklikler göstermesiyle kendini belli eden ciddi bir hastalıktır. 8 farklı türü olmasına rağmen en yaygın olanları Anoreksiya Nervoza, Bulimia Nervoza ve Tıkınırcasına Yeme Bozukluğudur.
Bulimia nervoza, aşırı yemek yeme ataklarının ardından gelen, yediği yiyecekleri telafi etme isteğiyle gelişen zararlı davranışlardır. Bu telafi davranışları genellikle kusma veya laksatif ilaç kullanımı gibi yöntemlerdir. Bir kişide bulimia nervoza belirtileri, en az üç ay boyunca haftada iki kez görülüyorsa, bu durum tıbbi müdahale gerektirir. Bulimia nervozanın sebepleri arasında ailevi faktörler, sosyo-kültürel çevre, genetik yatkınlık ve düşük benlik saygısı gibi psikolojik etmenler yer alabilir. Bu nedenle tedavi süreci, doktor, psikiyatrist, psikolog ve diyetisyen gibi multidisipliner bir ekip çalışması gerektirir.
Telafi Davranışlarının Yanıltıcı Etkisi: Bulimia nervozada telafi davranışları, aslında kiloyu ve kaloriyi telafi etmez. Örneğin, kusma yoluyla; alınan kalorinin çok azı vücuttan atılır; bu nedenle bu yöntem kilo kaybı sağlamaz. Ayrıca, vücut çok akıllıdır ve uzun süre kusan kişilerde, tükürük bezleri normalden daha fazla şişer, bu da karbonhidrat sindiriminin büyük kısmının ağızda başlamasına neden olur. Sürekli kusma, gastrointestinal sistemde ciddi yaralara yol açabilir. Laksatif ve diüretik kullanımı ise vücutta karbonhidrat ve yağ kaybı yerine sıvı ve elektrolit kaybına neden olur, bu da kalp ve dolaşım sağlığı açısından son derece tehlikeli olabilir.
Bulimia nervozanın tedavisinde temel hedef, sağlıklı bir şekilde iyileşmek ve sağlığa kavuşmaktır. Kişinin yeme davranışlarını gözlemleyerek not etmesi, sağlıksız yeme alışkanlıklarının altında yatan tetikleyicilerin bulunmasında faydalı olabilir. Beslenme tedavisinin amacı, kişinin mevcut beslenme alışkanlıklarını gözden geçirip, yanlışları düzeltmek ve sağlıklı, sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları kazandırmaktır.
Ayrıca unutulmamalıdır ki, her fazla yemek yeme veya mide bulantısı gibi durumlar bulimia nervoza anlamına gelmez. Ancak bulimia nervoza belirtileri gözlemleniyorsa, kişinin ve ailesinin dikkatli olması, sabırlı davranması ve bir an önce profesyonel yardım alması gereklidir.
