Kaliteli uyku ağrısız bir yaşamı beraberinde getiriyor.
Kas-iskelet sisteminin onarımı ve eklem sağlığının korunması için uykunun en kritik süreçlerden biri olduğunu belirten Yataş Uyku Kurulu Üyesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Berhan Bayram, uykunun sağlıklı ve yeterli olmasının kişiyi birçok hastalıktan koruduğunu, aynı zamanda oluşan psikolojik ve fiziksel travmaların iyileşmesinde de kilit rol oynadığını vurguluyor. “Uyku sırasında kaslar gevşer, dokular kendini yeniler. Uyku sırasında vücudun bu yenilenme sürecine müdahale eden dış faktörlerden kaçınmak, sağlıklı bir uyku ortamı yaratmak, doğru yatak ve yastık seçimi uyandığınızda dinlenmiş hissetmenizi sağlarken, kas-iskelet sisteminizin onarımına destek olur ve ağrısız bir yaşamın temelini oluşturur” diyor.
Dr. Bayram, sağlıklı uyku için yatak ve yastık seçiminin önemini de vurguluyor. Aynı zamanda uyku pozisyonları ve kasları rahatlatmak için de şu önemli önerilerde bulunuyor:
- Orta Sertlikte Ortopedik Yatak Tercih Edin: “Özellikle kaslarımız, eklemlerimiz ve omurga sağlığımız için ne çok sert ne de çok yumuşak bir yatak tercih etmeliyiz. Vücuda yeterli desteği sağlayan orta sertlikte ortopedik yataklar, omurga eğrisini koruyarak basınç noktalarını azaltır.”
- Boynunuzu Destekleyen Yastık Kullanın: “Yastığın boynun doğal hizasını desteklemesi önemlidir. Bu, uyku sırasında boyun bölgesinde oluşabilecek ağrı ve rahatsızlıkları engeller.”
- Yan Yatarken Yastık Kullanın: “Yan yatış pozisyonunda, dizlerin arasına küçük bir yastık koyarak uyumak, bel ve kalça üzerindeki baskıyı azaltarak ağrısız bir uyku sağlar.”
- Sırt Üstü Yatarken Dizlerin Altına Yastık Koyun: “Sırt üstü uyuyanların dizlerinin altına bir yastık koyması, omurgayı rahatlatır ve uyku kalitesini artırır.”
- Gerginliği Azaltın: “Yatmadan önce, gün boyunca kaslarda biriken gerginliği azaltmak için bel, sırt ve boyun kaslarını esnetmek, gece boyunca oluşabilecek kas sertliğini önler ve daha rahat bir uyku sağlar.”
İyi bir uyku, sağlıklı bir omurganın en güçlü dostudur
Sağlıklı bir uykunun omurga sağlığı için çok önemli olduğunu belirten Yataş Uyku Kurulu Üyesi Fizyoterapist K. Zafer Aksungur, “Omurga sağlığımız için kaliteli ve doğru pozisyonda uyku son derece önemlidir. Uyku sırasında vücudumuz, gün boyunca maruz kaldığı yerçekimi ve duruş kaynaklı yüklerden kurtulur. Özellikle omurgamızda, omurlar arasında yer alan diskler, gündüz saatlerinde taşıdıkları yük nedeniyle bir miktar sıvı kaybeder. Gece boyunca, omurgaya binen yük azaldığında bu diskler tekrar sıvı alarak esnekliklerini ve yük taşıma kapasitelerini geri kazanır. Ancak yetersiz ya da kalitesiz uyku, omurganın bu doğal dinlenme ve yenilenme sürecini bozabilir. Bunun sonucunda hareket kısıtlılıkları ve postür (duruş) bozuklukları ortaya çıkabilir. Yatak ve uyku pozisyonu, omurganın doğal eğrisine uygun olmalıdır. Böylece hem kaslar hem de eklemler gereksiz gerilimden korunmalıdır.” diyor.
Rahat bir uyku için Aksungur şu önerilerde bulunuyor:
- Duruşunuzu gün içinde gözden geçirin: “Doğru duruşu benimsemek, omurganın sağlıklı kalması için temel bir adımdır. Bilgisayar başında uzun süre otururken ya da telefon kullanırken başımızı öne doğru sarkıtmamaya dikkat edin. Omuzlarınızı geriye doğru çekin ve sırtınızı dik tutmaya özen gösterin.”
- Düzenli hareket edin: “Saat başı kalkıp birkaç dakika yürümek, kaslardaki gerilimi azaltır ve kan dolaşımını hızlandırır. Bu, geceyi daha rahat geçirmenizi sağlar.”
- Gün içinde egzersiz yapın, fakat uyumadan önce ağır egzersizlerden kaçının: “Hafif tempolu yürüyüşler ve germe hareketleri kasları gevşetir. Ancak uyumadan hemen önce yapılan ağır egzersizler adrenalin seviyelerini yükseltir, bu da uykuya geçişi zorlaştırabilir.”
Uyku, sadece fiziksel dinlenme değil, zihinsel ve duygusal yenilenme sürecidir
Günümüzün hızlı tempolu yaşam tarzının, teknolojiye bağımlılığın ve iş stresinin uyku kalitesini olumsuz etkileyebileceğini anlatan Yataş Uyku Kurulu Üyesi Uzman Psikolog Tuğba Dadaşoğlu, “Uyku, sadece fiziksel dinlenme değil, zihinsel ve duygusal yenilenme sürecidir. Kaliteli bir uyku, stresle başa çıkma becerinizi artırır, duygu durumunuzu dengeler ve bilişsel fonksiyonlarınızı güçlendirir. Yapılan araştırmalar, uyku eksikliğinin anksiyete ve depresyon riskini azalttığını, hafıza ve dikkat üzerinde olumlu etkiler yarattığını göstermektedir. Kaliteli bir uyku, karar verme süreçlerini kolaylaştırır, zihinsel netlik sağlar ve olumsuz düşüncelerin azalmasına yardımcı olur. Ayrıca, psikolojik iyi oluşunuzu güçlendirir, duygusal dengeyi korur ve genel ruh halinizi iyileştirir” diyor.
Dadaşoğlu, uyku alışkanlıklarının zihinsel ve duygusal iyileşme üzerindeki etkisini vurgularken, sağlıklı bir uyku alışkanlığı oluşturmak için şu önerilerde bulunuyor:
- Zihninizi Boşaltın: “Stresi yatağa taşımayın. Gün sonunda rahatlatıcı bir rutin oluşturmak, zihinsel dinginlik sağlar ve uykuya geçişi kolaylaştırır.”
- Bedeninizi Hazırlayın: “Gün içinde hareket etmeye özen gösterin. Ancak yatmadan önce ağır egzersizlerden kaçının, çünkü bu tür aktiviteler uykuya dalmayı zorlaştırabilir.”
- Ekranlardan Uzak Durun: “Mavi ışık, beynimize ‘gündüz oldu’ mesajı verir. Bu yüzden yatmadan en az 1 saat önce ekranlardan uzak durmalıyız.”
- Beyninize Uykuya Hazırlık Sinyali Verin: “Loş ışık, ılık bir duş veya kitap okumak gibi alışkanlıklarla beyne ‘dinlenme zamanı’ mesajı göndermiş oluruz. Bu, uykuya geçişi kolaylaştırır.”
- Düşüncelerinizi Yönetin: “'Ya yine uyuyamazsam?' gibi endişeler yerine, ‘Bedenim ve zihnim dinlenmeyi hak ediyor’ diyerek uykuya daha rahat teslim olabilirsiniz.”