Obezite Nedir?
Obezite, bedende aşırı yağ birikmesinin sonucu olarak, vücut ağırlığının boy uzunluğuna göre aşırı şekilde artmasıdır. DSÖ, aşırı kiloyu vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlar ve bu durumu tip 2 diyabet, kalp hastalıkları, uyku bozuklukları, kemik sağlığı sorunları gibi pek çok sağlık problemiyle ilişkilendirir.
Obezite, genellikle aşırı kalori alımı ve yetersiz fiziksel aktivite sonucu ortaya çıkar. DSÖ'ye göre, vücut kitle endeksi (BMI) 25'in üzerinde olanlar aşırı kilolu, 30'un üzerinde olanlar ise obez olarak kabul edilir.
Dünya Genelinde Obezite Oranları
2022 yılı itibarıyla dünya genelinde 18 yaş ve üzeri 2,5 milyar yetişkinin aşırı kilolu olduğu ve 890 milyonun üzerinde bireyin obez olduğu bildirilmiştir. Obezite oranları, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde hızlı bir şekilde artmaktadır. 5 yaş altındaki çocuklarda ise yaklaşık 37 milyon çocuğun aşırı kilolu olduğu tahmin edilmektedir.
Obezite, bir zamanlar yalnızca yüksek gelirli ülkelerin sorunu olarak kabul edilirken, düşük gelirli ülkelerde de büyük bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Afrika'da obezite oranları 2000'den bu yana %23 oranında artış göstermiştir.
Obezite Yaygınlığı En Fazla Ada Ülkelerinde
Obezite oranlarının en yüksek olduğu ülkeler, ada ülkeleri olarak dikkat çekmektedir. Örneğin, Amerikan Samoası ve Nauru'da yetişkin nüfusunun %60'ından fazlası obeziteyle yaşamaktadır. Kız ve erkek çocuklarında ise obezitenin en fazla görüldüğü yerler, Niue ve Cook Adaları’dır.
Türkiye'deki Durum
Türkiye'de de obezite oranları artmaya devam etmektedir. Sağlık Bakanlığı'nın 2017 verilerine göre, 15 yaş ve üzerindeki bireylerin %31,5'i obezdir. Bu oran kadınlarda %39,1, erkeklerde ise %24,6 olarak tespit edilmiştir. Türkiye, 200 ülke arasında obezite oranları açısından kadınlarda 42., erkeklerde ise 60. sırada yer almaktadır.
Obezite Ekonomiye de Zarar Veriyor
Obezitenin sağlık üzerindeki etkilerinin yanı sıra, küresel ekonomiye de büyük zararları vardır. DSÖ, eğer herhangi bir çözüm bulunmazsa aşırı kilo ve obezitenin küresel maliyetlerinin 2030 yılında yılda 3 trilyon dolara, 2060'da ise 18 trilyon dolara ulaşacağını öngörmektedir. Obezitenin sağlık maliyetleri, iş gücü kaybı ve tedavi masrafları gibi birçok alanda ekonomiye olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Obezite Nasıl Önlenebilir?
DSÖ'ye göre obezite, büyük ölçüde önlenebilir ve yönetilebilir bir sağlık sorunudur. Bireyler, yaşamlarının her aşamasında sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve bilinçli yaşam alışkanlıkları benimseyerek obezite risklerini azaltabilir. Obeziteyi önlemek için hamilelik döneminde uygun kilo alımı, anne sütü ile beslenme, sağlıklı beslenme alışkanlıkları, ekran süresinin sınırlanması ve şekerli içeceklerin tüketiminin azaltılması önerilmektedir.
Küresel Eylem Gerekiyor
DSÖ, obezite krizine karşı küresel eylem çağrısı yapmaktadır. 2022 Dünya Sağlık Asamblesi'nde, obeziteyi önlemek ve yönetmek amacıyla yeni küresel stratejiler kabul edilmiştir. DSÖ, obezite ile mücadelede hükümetlerin, sağlık kuruluşlarının ve toplumların birlikte hareket etmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Sonuç olarak, Obeziteye Karşı Toplumsal Bilinç Geliştirilmelidir
Obezite sadece bireysel bir sorun olmanın ötesinde toplumsal bir sağlık sorunudur. Sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi, okullarda sağlıklı beslenme eğitimlerinin artırılması ve fiziksel aktivitenin teşvik edilmesi bu sorunun çözülmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Toplum olarak obeziteye karşı daha güçlü bir mücadele ve bilinçlenme sürecine girmemiz gerektiği açıktır.