1919 yılında Rus fizikçi Lev Theremin tarafından geliştirilen ve mucidinin adını taşıyan "Theremin," elektronik müziğin temellerini atan yenilikçi bir enstrüman olarak müzik tarihinde yerini aldı. Bugün hâlâ dünya çapında ilgi gören Theremin, temassız çalınabilmesiyle diğer enstrümanlardan ayrılıyor.
Theremin’in torunu Peter Theremin, bu eşsiz müzik aleti hakkında önemli bilgiler paylaşarak büyük dedesinin fizik, müzik ve akustik alanlarındaki uzmanlığını anlattı. Enstrümanın 100 yılı aşkın bir süre önce St. Petersburg’da (eski adıyla Leningrad) icat edildiğini belirten Peter Theremin, “Theremin, dünyada temasa gerek duymadan çalınabilen ilk ve tek elektronik müzik aletidir. Bu enstrüman, elektronik müziğin başlangıcını simgeliyor” dedi.
Theremin Nasıl Çalışır?
Theremin, elektromanyetik alanlarla etkileşim kurarak çalınır. Müzisyen, bir eliyle perdeyi kontrol ederken diğer eliyle sesin yüksekliğini ayarlar. Bu yenilikçi mekanizma, fiziksel temas gerektirmeden etkileyici bir ses oluşturmayı mümkün kılar.
Türk Müziği ile Buluşma
Peter Theremin, kısa süreli Türkiye ziyaretinden çok etkilendiğini dile getirerek, “Türkiye, muhteşem müzeler ve tarihi yerlerle dolu bir ülke. Şanlıurfa’yı görmek ve buranın atmosferini hissetmek büyük bir ilham kaynağı oldu” diye konuştu. Ziyareti sırasında Türk müziğine özgü eserler üzerinde çalıştığını söyleyen Theremin, enstrümanıyla "Bir Başkadır Benim Memleketim" adlı eseri yorumlayarak unutulmaz bir an yaşattı.
Theremin’in Tarihi ve Kültürel Etkisi
Theremin, icat edildiği dönemde sadece müzik dünyasında değil, bilim ve teknoloji çevrelerinde de büyük ilgi topladı. 1927 yılında Paris, Londra ve New York gibi şehirlerde sahne alan Lev Theremin, icadını Albert Einstein’a bile tanıttı. Sovyet lider Vladimir Lenin de bu eşsiz enstrümana hayranlık duyan isimler arasındaydı ve bizzat çalmayı denedi.
Dönemin büyük şirketlerinden RCA Victor, enstrümanın seri üretimini üstlenerek Theremin’i daha geniş kitlelere ulaştırdı. Bugün, bu benzersiz müzik aleti, özellikle bilim kurgu ve korku filmlerinde kullanılan tüyler ürpertici sesleriyle tanınıyor.
Theremin, sadece bir müzik aleti değil, aynı zamanda bilimin ve sanatın birleşiminden doğan bir yenilik örneği olarak hâlâ ilham vermeye devam ediyor.