Suriye'de 14 Yıllık Çatışmanın Ekonomik Bilançosu Ağır: 800 Milyar Dolarlık Kayıp
Suriye’de 14 yıldır süren çatışmalar, ülkenin ekonomik, sosyal ve beşeri sermaye ilerlemesini onlarca yıl geriye götürdü. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yayımlanan rapora göre, bu süreçte ülkenin toplam gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) kaybı 800 milyar doları buldu.
Çatışmaların yol açtığı yıkım nedeniyle sağlık, eğitim ve altyapı sistemleri büyük ölçüde zarar görürken, ülkede her 10 kişiden 9’u yoksulluk içinde yaşıyor. Yoksulluk oranı, savaş öncesinde yüzde 33 seviyesindeyken bugün yüzde 90’a yükseldi. Aşırı yoksulluk ise yüzde 11’den yüzde 66’ya çıktı. İşsizlik oranı da ciddi bir artış göstererek her dört kişiden birini etkiler hale geldi.
Altyapı ve Sağlık Sistemi Çöküşün Eşiğinde
Çatışmalar nedeniyle Suriye’deki konutların üçte biri ya tamamen yıkıldı ya da ağır hasar aldı. Ülkede 5,7 milyon insan barınma desteğine ihtiyaç duyarken, su arıtma tesisleri ve kanalizasyon sistemlerindeki hasar nedeniyle yaklaşık 14 milyon kişi temiz suya erişemiyor. Enerji altyapısının büyük oranda tahrip olması sonucu elektrik üretimi yüzde 80 oranında düştü, ulusal şebeke kapasitesi yüzde 75 küçüldü.
Eğitim alanında da durum vahim. 6-15 yaş aralığındaki çocukların yaklaşık yüzde 50’si okula gidemiyor. Sağlık sisteminin çökmesiyle de çok sayıda insan tedavi imkânı bulamıyor.
Ekonomik Toparlanma İçin Hızlı Büyüme Şart
Rapora göre, mevcut yüzde 1,3’lük büyüme oranıyla Suriye ekonomisinin savaş öncesi seviyelere ulaşması 55 yıl sürebilir. Ancak bu sürenin 10 yıla indirilebilmesi için yıllık ekonomik büyümenin yüzde 13,9’a ulaşması gerekiyor.
UNDP İcra Direktörü Achim Steiner, Suriye’nin toparlanması için insani yardımların ötesinde uzun vadeli kalkınma yatırımlarının şart olduğunu vurgulayarak, istihdamın artırılması, tarımın canlandırılması ve altyapının yeniden inşa edilmesinin kritik önemde olduğunu belirtti. UNDP Arap Devletleri Bölgesel Bürosu Direktörü Abdallah Al Dardari ise ekonomik istikrar ve yönetişim reformlarının ülkenin geleceği için belirleyici olacağını ifade etti.
Suriye’nin yeniden ayağa kalkabilmesi için kapsamlı bir toparlanma stratejisine ihtiyaç duyduğu vurgulanırken, uluslararası toplumun desteği olmadan bu sürecin oldukça zorlu olacağı öngörülüyor.