Memorial Hizmet Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. İdris Kuzu, “19–25 Eylül Dünya Şeker Tüketimine Dikkat Haftası” nedeniyle şeker içeren gıdaların zararları ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Şeker ihtiyacınızı atalarımız gibi sınırlı tutun ve meyvelerden karşılayın
Avcı- toplayıcı dönemlerinden yakın tarihimize kadar yaşayan atalarımızın şeker tüketimi sadece meyvelerin olgunlaştığı mevsimlerle sınırlıydı. Vücudun ekstra şekere ihtiyacı olmadığı düşünüldüğünde aslında bu çok sağlıklı bir durumdur. Ancak son dönemlerde basit şeker tüketimi her yaştan insanı etkisi altına almış durumdadır. Dünya ile birlikte ülkemizde de ilave şeker kullanımının oldukça arttığı ve buna bağlı olumsuz sonuçların da ortaya çıktığı görülmektedir.
Yanıltıcı isimlerle satılan besinlerden uzak durun
Doğal olmayan şekerin kendisi kadar besinlere ilave edilen şeker de kişinin tüm vücut sistemlerine zarar verebilmektedir. Bu riskleri özellikle serbest şeker artırır. Serbest şekerler üretici, aşçı veya müşterinin kendisi tarafından yiyecek ve içeceklere eklenen monosakkarit ve disakkaritler ile bal, şurup, meyve suları ve meyve suyu konsantrelerinde bulunabilmektedir. Besin maddelerine sonradan eklenen grup daha riskli olabilmektedir. İlave şekerli içecek, genellikle yararı olmayan ve yaygın olarak tüketilen bir gıda türüdür. Bu kategoriye giren içecekler; geleneksel (kamış şekeri veya mısır şurubu ile tatlandırılmış) sodalı içecekler, sporcu içecekleri, tatlandırılmış çaylar, meyveli içecekler, limonatalar ve “vitaminli su” gibi isimler taşıyan bazı ürünler olabilmektedir. Genellikle bu içeceklerin ortak özelliği besin değerine sahip olmamaları ve bol miktarda şeker içermeleridir. İçecek seçimi yapılırken içeriğine, üretici firmanın güvenilirliğine çok dikkat edilmelidir.
Şeker hayati riske bile sebep olabilen hastalıklara yol açabiliyor
Aşırı miktarda şeker içeren besinlerin tüketilmesi kişilerde bazen hayati riskleri de olabilen şu hastalıklara neden olabilir;
1. Obezite
2. Kalp hastalıları
3. Tip 2 diyabet
4. Hipertansiyon
5. Karaciğer yağlanması
6. Uyku bozuklukları
7. Depresyon
8. Diş çürükleri
9. Bazı kanser türlerinin riskini de artırabilir.
Çok fazla olumsuz etkisi olan aşırı şeker tüketiminden korunmak için çeşitli önlemler almamız gerekir. Öncelikle şeker tüketimini kısıtlayacak kararlar alınmalıdır. Şeker tüketimini azaltmak için toplumsal ve bireysel olarak şu önerilere uyulması önemlidir.
· Okul kantinlerinde çocuklarda obeziteye neden olacak ürünlerin satışı kısıtlanabilir ya da doğrudan yasak konulabilir.
· Gıdaların üzerine kalori içeriğini gösteren ve uyaran etiketleme uygulaması yapılmalıdır.
· Şekerin en önemli obezite nedeni olduğu konusunda çocuklar eğitilmelidir.
· Çocuklara evde, içinde basit şeker olmayan atıştırmalıklar hazırlanabilir.
· Şeker ihtiyacı doğal yollardan sınırlı olarak karşılanmalıdır.
· Hareketli yaşam alanlarında yani herkesin birbirini görüp etkilendiği park, bahçe gibi alanlarda şeker ve paketli ürünlerin tüketilmesi sınırlandırılabilir.
· Çay, kahve gibi içeceklerde şeker kullanılmayabilir.
· Eve basit şeker alınmaması da alınabilecek basit bir önlemdir.