Tüm Uyku Tıbbı ve Araştırmaları Derneği (TUTDER) Genel Başkanı Prof. Dr. Vural Fidan, salgın oranının artması ve havaların soğuk olması sebebiyle öğrencilerin yarıyıl tatilinde kendilerine zaman ayırarak bol bol uyumaları gerektiğini söyledi.
Fidan, uykunun insanın yaşam kalitesini olumlu etkilediğini gösteren çok sayıda bilimsel çalışma olduğunu, bununla birlikte halen birçok insan için uykuya dalmak ya da kaliteli bir uyku çekmenin çok kolay olmadığını vurguladı. Fidan, bunlardan en önemlisinin, dijital cihazlara ayrılan sürenin artması olduğunu belirtti.
“Dijital alışkanlıklar uyku süresi ve uykuya dalma vaktinde ciddi sorunları beraberinde getiriyor”
Gelişen teknolojiyle, internetin daha hızlı iletimiyle, televizyonun yanı sıra cep telefonu, tablet ve bilgisayar karşısında geçirilen sürenin uzadığına dikkat çeken Fidan, “Erişkinlerde görülen dijital kullanım süresindeki artış, çocuklarda da yaşanıyor. Yurt içi ve yurt dışında yapılan bilimsel çalışmalarda 2 yaş altındaki çocuklarda bile tablet ve cep telefonuyla geçirilen süre oldukça artış gösteriyor. Bu sürenin artmasıyla kişilerde 'hızlı beyin dalgaları' dediğimiz ve bize uyanıklığı gösteren beyin dalgalarında ciddi yükseliş söz konusu. Dijital alışkanlıklar özellikle çocukluk döneminde çok daha önemli olan uyku süresi ve uykuya dalma vaktinde ciddi sorunları beraberinde getiriyor. Uyku esnasında salgılanan büyüme hormonu başta olmak üzere vücudun dengesini sağlayan diğer hormonlarda da sorunlar oluşuyor” dedi.
"Tatilde kitap okuma alışkanlıklarının geri gelmesi gerekiyor"
Fidan, yarıyıl tatilinin, öğrencinin eksiğini tamamlama ve dinlenme dönemidir olduğunu belirtti. Tatilde çocukların cep telefonu ve tabletle gereğinden fazla vakit geçirdiğinde uyku sürelerinde bozulmalar yaşandığını anlatan Prof. Dr. Fidan, bu durumun hem zihinsel hem de bedensel gelişimlerini olumsuz yönde etkilediğini dile getirdi. Dijital alışkanlığa alternatif olabilecek farklı aktivelere yönelmenin önemine değinen Prof. Dr. Fidan, erişkinlerin sevdikleri konularla ilgili kitap ya da farklı yazı gruplarını çocuklara okumasını önerdi. Prof. Dr. Fidan, “Kitap okuma alışkanlıklarının geri gelmesi gerekiyor. Uyku süresi ve uyku kalitesinde problemler oluşturması nedeniyle, çocuklarda özellikle akşam saatlerindeki dijital kullanımlar kısıtlanabilir” diye konuştu.
“Gece lambası kullanılmamalı”
Uyku Uzmanı Fidan, “Uzun ve sağlıklı bir hayatınız olmasını istiyorsanız, akşamları iyi uyumaya gayret etmeniz gerekiyor” diyerek, öğrencilere iyi uyku önerilerinde bulundu. Öncelikle uyku için yatak odasının tercih edilmesi gerektiğini söyleyen Fidan, televizyon karşısında keyifli olduğu zannedilen kısa kestirmelerin gece uykusunu bozabildiğini belirtti. İdeal oda sıcaklığının 21-22 derece olması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Fidan, şöyle devam etti:
“Televizyon, cep telefonu, bilgisayar gibi elektronik eşyalar yatak odasında bulunmamalıdır. Hatta yatakta bu cihazlarla zaman geçirmek bile uyku kalitesini bozabilmektedir. Yatak odasının ışık ve ses izolasyonuna dikkat edilmelidir. Uyurken gece lambası kullanılmamalıdır. Uykuda salgılanan melatonin hormonu sadece karanlıkta aktive olmaktadır. 21:00-04:00 arasında salgılanan melatonin hormonundan faydalanmak için bu saat dilimleri arasında uykuya dalmak uyku kalitesini artırmaktadır.”
Haftada 3 gün spor öneriliyor
Uyku için yatağa yatmadan önce diş fırçalama veya tuvalet ihtiyacı gibi hazırlıkların bitirilmesi gerektiğini vurgulayan Uyku Uzmanı Prof. Dr. Fidan, 19:00’dan sonra herhangi bir besinin tüketilmemesini önerdi. Özellikle çay, kahve gibi uyarıcılardan uzak durmanın önemli olduğunu vurgulayan Fidan, “Uykuyu getirmesi için tüketilen süt diğer yiyecek ve içecekler reflüyü tetikleyebilmektedir. Bunların yanı sıra haftada en az 3 gün spor yapılmalıdır. Uykusuzluk sorunu yaşayan kişilerin akşam sporu yapması faydalı olabilmektedir. Akşam yemeğinden önce kardiyo tarzı yapılan hafif sporlar uykusuzluk sorununu çözebilmektedir. Ağır sporlar sanılanın aksine uykusuzluk sorunu oluşturabilmektedir” dedi.
“Aynı saatte uyuyup, aynı saatte uyanılmalı”
Uyku saatlerinin öneminin altını çizen Prof. Dr. Vural Fidan, “Hafta sonu dâhil aynı saatte yatılıp aynı saatte kalkılmasına dikkat edilmelidir. 12:00-14:00 arası yaşanan melatonin salgılamasından faydalanmak için hafta sonları 45 dakikayı geçmeyecek bir öğlen uykusu tercih edilebilir. Yatağa yatılmasına rağmen yarım saat 45 dakika uyunamadığı takdirde yataktan çıkılmalıdır. Farklı bir odada kitap okunarak tekrar yatılması olumlu sonuçlar vermektedir” diye konuştu.