Menopoz hakkında merak edilenler

Serinin ilk bölümünde DoktorTakvimi uzmanlarından Kadın Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Öznur Dündar Akın, menopozun tıbbi yönlerini anlatırken, ikinci bölümde Diyetisyen Müge Başer Bozok, menopoz döneminde sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı önerilerini paylaştı. Menopozu Konuşuyoruz video serisinin tamamı DoktorTakvimi YouTube kanalında yayında!
 
Sisteminde 200 binden fazla hekim ve uzman profili bulunan, hastalar ve sağlık araştırması yapan kullanıcılar ile sağlık profesyonellerini bir araya getiren DoktorTakvimi, Kadın Sağlığı Araştırması'nı paylaşmış ve bu araştırma sonuçlarına göre menopozun kadın sağlığı konuları arasında yeterince öncelik verilmediği ortaya konmuştu. Araştırma sonuçlarına göre, kadınların yüzde 60'ı düzenli sağlık kontrollerine gitmiyor ve menopoz gibi konular genellikle göz ardı ediliyordu.
 
Bu önemli bulgulardan yola çıkılarak, DoktorTakvimi'nin desteğiyle, gazeteci ve menopoz aktivisti Melis Alphan'ın hazırladığı Menopozu Konuşuyoruz'un ilk bölümünde, Melis Alphan moderatörlüğünde, DoktorTakvimi uzmanlarından Kadın Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Öznur Dündar Akın, menopozun tıbbi yönlerini ele aldı. Menopozun belirtileri ve süreci ile hormon değişiklikleri hakkında detaylı bilgiler paylaştı.
 
Kadın Sağlığı Araştırması'na göre Türkiye'de kadınların sağlıkları söz konusu olduğunda menopoza yeterince öncelik vermedikleri ortaya konmuştu. Bunun nedenlerini açıklayan DoktorTakvimi uzmanlarından Op. Dr. Öznur Dündar Akın, bu durumun sosyolojik, ekonomik ve kültürel faktörlerden kaynaklandığını belirtiyor ve şöyle açıklıyor: “Türkiye özelinde konuşursak, sağlık hizmetlerine erişim herkes için eşit şartlarda sağlanamıyor. Menopoz süreci, yalnızca 5-15 dakikalık muayenelerle yeterince ele alınamaz ve bu süre, kadınlara kapsamlı destek sumak için yetersiz kalır. Kadın doğum hekimleri, ameliyatlar ve diğer yoğunluklar nedeniyle  menopoz hastalarına yeterince zaman ayıramıyor ve onları bilinçlendirmekte zorlanıyor. Öncelikle, menopoz sürecindeki  bir kadının en az yarım saat, ideal olarak bir saatlik detaylı bir muayeneden geçmesi, menopoz sürecinin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi büyük önem taşıyor. Ancak ekonomik koşullar, birçok kadının uzun süreli ve kapsamlı bir doktor muayenesine erişimini kısıtlıyor” diyor.

40'lı yaşlardaki kadınların çocuklarına ilgi gösterirken kendilerini ihmal edebildiklerini dile getiren Op. Dr. Öznur Dündar Akın, “Genel olarak, bu konuyla ilgili bilinçlendirme çalışmaları oldukça yetersiz olduğu için şu algı oluşuyor: ‘Zaten hepimiz menopoza giriyoruz, bu fizyolojik bir süreç.' Evet, menopoz fizyolojik bir süreç. Ancak, bunu yeni bir hayatın başlangıcı olarak görmek gerekiyor. Menopozda sadece adet görmüyoruz. Östrojen ve progesteron gibi hormonlar azaldığı için, vücutta kemik yoğunluğu, kalp sağlığı, bilişsel fonksiyonlar, cilt ve hatta cinsel istek gibi bir dizi değişiklik meydana geliyor. Menopoz süreci, sadece fiziksel değil, aynı zamanda kadının sosyal yaşamını ve psikolojisini derinden etkiler. Vücudundaki değişiklikler, kadınların kendilerini nasıl hissettiklerini ve toplumda nasıl etkileşimde bulunduklarını büyük ölçüde şekillendirir.  Menopoz sürecine daha fazla önem verilmesi, kadınların bu dönemde kendilerine daha fazla yatırım yapmalarını gerektiriyor. Bu süreçte kadınlar hem fiziksel hem de psikolojik olarak kendilerine yatırım yapmalı. Bu konuda atılabilecek en önemli adımlardan biri,  geniş kapsamlı seminerler ve eğitimlerle kadınlara ulaşmak. Eğitim, yalnızca menopoz sürecindeki kadınları değil, toplumu da bilinçlendirilmek açısından büyük önem taşıyor. Bu konunun geniş kitlelere uzun vadeli olarak aktarılması, kadın sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratacaktır” şeklinde konuşuyor.

Menopozun ilk belirtileri genellikle adet düzensizlikleri ile başlar, ancak bu herkes için aynı yaşta olmaz diye belirten Op. Dr. Öznur Dündar Akın; “Ailede erken menopoz öyküsü olanlar daha erken girebilirler, bu yüzden genetik miras da önemli bir faktördür. Erken yaşta menopoza giren kadınlar, genellikle belirgin bir semptom üzerinden bunu fark etmiyorlar. Düzenli kontrollerle, menopoza girme yaşı konusunda bilgi verilebilir ve bu sayede sürecin daha sağlıklı yönetilmesi sağlanabilir. Bir kadının düzenli olarak her yıl kadın doğum muayenesi yaptırması, erken menopoz belirtilerini fark etmek ve gerektiğinde müdahale etmek için oldukça önemlidir. Bu şekilde, ilerleyen yaşlarda daha sağlıklı bir geçiş sağlanabilir."

Menopoz sürecinde sağlıklı yaşam
Serinin ikinci bölümünde ise DoktorTakvimi uzmanlarından Diyetisyen Müge Başer Bozok, menopoz sürecini daha sağlıklı ve bilinçli yönetmenin yollarını ele aldı. Beslenme, egzersiz ve yaşam tarzı değişikliklerinin menopoz üzerindeki etkilerini anlatarak, kadınlara bu dönemi daha rahat geçirebilmeleri için bilimsel öneriler sundu.
 
Menopoz döneminin yaşla birlikte metabolizmanın doğal olarak yavaşladığı bir sürece denk geldiğini ve kilo kontrolü ile beslenme düzeninin daha da önem kazandığını söyleyen DoktorTakvimi uzmanlarından Diyetisyen Müge Başer Bozok, “Kalori kısıtlaması yapmamız gereken bir döneme işaret ediyor. Son araştırmalar, menopoz yaşının 50'li yaşlardan 40'lı yaşlara düştüğünü gösteriyor. Bu durum, östrojenin azalmasına bağlı olarak farklı sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Örneğin östrojenin geri çekilmesinden kaynaklı bir kemik erimesi söz konusu olabiliyor. Böyle durumlarda özellikle kalsiyumdan zengin gıdalar, yoğurt, süt, peynir gibi gıdaları ön plana alıyoruz” diyor.
 
Östrojenin azalmasının ve genetik yatkınlığın, kardiyovasküler hastalık riskini artırabildiğini, bu durumun kolesterol yüksekliği ve kalp sorunlarına yol açabildiğini belirten Diyetisyen Müge Başer Bozok, menopoz sürecinde sebzeler, meyveler ve antioksidan açısından zengin beslenmenin öne çıktığını dile getiriyor. Ayrıca kilo artışı ve metabolizmanın yavaşlamasına karşı kalori kısıtlamasına da beslenme düzeninde önem verildiği ifade eden Bozok, menopoz döneminde beslenmenin dengeli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini vurguluyor: “Bu dönemde kadınlar, sıcak basmaları, ani terlemeler, enerjisizlik ve uyku problemleri gibi şikayetlerle karşılaşabilir. Bu gibi durumlar için fitoestrojen içeren gıdalar, özellikle hormon tedavisi kullanamayan kadınlar için beslenmelerinde faydalı olabilecek seçeneklerdir.“

Kemik sağlığını korumak için güç ve kuvvet antrenmanları önemlidir diye vurgulayan Diyetisyen Müge Başer Bozok; “Kaslar, kemik ve bağ dokularını destekler. Özellikle kas direnç egzersizleri bu açıdan faydalıdır. Kilo kontrolü sağlamak için yürüyüşler ve yüzme gibi egzersizler önerilir. Ayrıca, bisiklet gibi aktiviteler de kişinin imkanlarına bağlı olarak faydalı olabilir. Menopoza girmiş kadınlar için pilates de faydalı olabilir. Pilates, kardiyovasküler bir egzersiz olmasa da kasları esnetir ve bedensel ruh halini iyileştirir. Haftada bir ya da iki kez yapılması önerilir. Yürüyüş, herkes için temel bir egzersiz olmalıdır. Menopozdaki kadınlar için bu, kalp hastalıkları riskini azaltmak adına daha da önemlidir“ dedi.
 
Cerrahi müdahale sonucu beklenmedik zamanda menopoza giren Melis Alphan ise menopoz sonrası sürecini Menopoz Seyir Defteri adlı Instagram hesabında paylaşıyor. Menopozun biyolojik etkilerinin yanı sıra toplumsal boyutlarını da ele alan Melis Alphan, “Bu hesap, hem kendi deneyimlerimi paylaşmamı sağladı hem de benim gibi bu süreçte olan kadınlarla bir araya gelmeme vesile oldu. Bu süreçte öğrendiğim en önemli şeylerden biri şu oldu: Menopoz hakkında konuşmaya başladığınızda, yalnız olmadığınızı anlıyorsunuz. Sessizlik, yerini dayanışmaya bırakıyor. Menopozu konuşulabilir bir konu haline getirmek, bu yolculuğun en önemli adımlarından biri ve bu dayanışma, kadınların bu süreci daha bilinçli ve güçlü bir şekilde yaşamasına katkı sağlıyor” diyor.