Kafein, kahve, çay, çikolata, enerji içecekleri ve bazı ilaçlar gibi pek çok ürünün içinde bulunan bir molekül. Uzmanlar, günlük yaşamda yaygın bir şekilde tüketilen kafeinin pek çok etkisi olduğunu belirtiyor.
Altınbaş Üniversitesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Betül Özbek de özellikle emzirme döneminde kafein tüketiminin anne sütü ve bebek üzerindeki etkileri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Dr. Özbek, emziren annelerin kafeinli ürünleri tüketirken, kişisel ihtiyaçları ve sağlık durumlarını göz önünde bulundurmaları gerektiğini söyledi. Kafein alımının annelerin ruh halini ve enerji seviyelerini iyileştirmesine rağmen, aşırı tüketiminin bebekler üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini belirtti. Bu nedenle, annelerden kafein alımını sınırlamalarını ve özel durumlarına göre doktorlarına mutlaka danışmalarını istedi.
Dr. Özbek, kafeinin uyanıklık, dikkat ve enerji seviyelerini artıran etkilerinin, emziren anneler için önem taşıdığını vurguladı. “Emzirme dönemi, annelerin uyku düzeninin bozulduğu ve yorgunluk seviyelerinin arttığı bir dönemdir. Bu süreçte anneler, kahve ya da çikolata gibi kafein içeren ürünlere yönelerek kendilerini daha enerjik hissedebilirler. Ancak, kafeinin belirli bir miktardan sonra anne sütüne geçmesi, bebek üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir” dedi.
Kafeinin fiziksel ve psikolojik etkileri nelerdir?
Kafeinin vücuttaki etkilerini anlatan Dr. Özbek, “Kafein, merkezi sinir sisteminde uyku ve yorgunluk hissini baskılayan bir moleküldür. Adenozin adlı nörotransmiterin etkisini engelleyerek uyanıklığı artırır. Aynı zamanda dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmiterlerin üretimini teşvik eder. Dopamin, beynimizdeki ödül mekanizmalarıyla ilişkilidir ve kafein, bu mekanizmaları uyararak mutluluk, zevk ve iyi hissetme durumlarını artırabilir. Ancak, aşırı kafein tüketimi, anksiyete, sinirlilik, huzursuzluk ve uykusuzluk gibi istenmeyen yan etkilere neden olabilir” diye konuştu.
“Kafein, 1 saat içinde anne sütüne geçer”
Altınbaş Üniversitesin Dr. Betül Özbek, emzirme dönemindeki anneler için kafein tüketimi konusunda dikkat edilmesi gereken en önemli noktanın, kafeinin anne sütüne geçiş süresi olduğunu belirtti.
“Yapılan araştırmalara göre, emziren anneler kafein içeren ürünleri tükettikten yaklaşık bir saat sonra, anne sütünde kafein bulunmaya başlar. Bu nedenle, emzirme dönemindeki annelerin kafein alımını sınırlamaları önemlidir” diyen Dr. Özbek, fazla kafein alımının bebeklerde huzursuzluk, gerginlik ve kötü uyku düzeni gibi olumsuz etkiler yaratabileceğine dikkat çekti.
“10 fincan kahve içen annenin sütü, bebekte uyku problemlerine neden olabilir”
Dr. Özbek, emziren anneler için kafein tüketiminin güvenli sınırlarına da değindi. “Yapılan bilimsel çalışmalar, günde 10 fincan kahve içen annelerin bebeklerinde kafein kaynaklı huzursuzluk ve uyku problemleri gibi yan etkilerin görüldüğünü göstermektedir. Ayrıca, günde 450 ml’den fazla kahve tüketen annelerin sütündeki demir miktarının azalabileceği ve bu durumun bebeklerde kansızlık riski oluşturabileceği bulunmuştur” dedi. Dr. Özbek, Amerika ve Avrupa’daki yetkili sağlık kuruluşlarının emziren anneler için önerdiği günlük kafein limitinin 200 mg olduğunu belirtti. “Erken doğmuş veya düşük doğum ağırlıklı bebekler kafeine daha duyarlı oldukları için, bu bebeklere sahip annelerin kafein tüketimini daha da sınırlamaları gerekmektedir” diye ekledi.
Kafein içeren ürünlerdeki miktar
Dr. Özbek, Türkiye’de yaygın olarak tüketilen bazı kafeinli içeceklerin kafein içeriklerini de şu şekilde sıraladı:
• 1 fincan Türk Kahvesi (60 ml): 50-65 mg
• 1 shot Espresso (30 ml): 65-80 mg
• 240 ml Filtre Kahve: 70-140 mg (ortalama 95 mg)
• 240 ml Americano: 65-80 mg
• 240 ml Kafeinsiz Kahve: 2-7 mg
• 240 ml Soğuk Demlenmiş Kahve: 100 mg
• 240 ml Hazır Kahve: 30-120 mg
Dr. Özbek, kafein miktarının, kullanılan kahve türüne, demleme yöntemine ve sıcaklık gibi faktörlere bağlı olarak değişebileceğini vurguladı. Ayrıca, siyah ve yeşil çayın da yaygın olarak tüketildiğini belirterek, “240 ml’lik bir porsiyon siyah veya yeşil çay ortalama 30-50 mg kafein içerir” dedi.