Modern tıbbın en önemli gelişmelerinden biri olarak öne çıkan robotik cerrahi, diz ve kalça protezi ameliyatlarında da başarılı bir şekilde uygulanıyor. Cerrahın kontrolünde robotik el yardımıyla gerçekleştirilen ameliyatlar, protezin daha doğru yerleştirilmesine ve hastanın daha hızlı iyileşmesine olanak sağlıyor.
‘Robotik diz protezi’ ameliyatlarına ilişkin, Ortopedi Robotik Cerrahi Derneği Başkanı ve Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Kayhan Turan, bilgilendirmelerde bulundu.
Türkiye’de ilk kez Bursa’da 2016 yılında robotik tam diz protez ameliyatını gerçekleştiren ve bugüne dek 700’den fazla robotik diz ve kalça eklem protezi ameliyatı yapan Op. Dr. Turan, hastaların bu noktada ameliyat seçeneklerini iyi araştırması gerektiğini dile getirdi.
“Diz Ağrılarında Ameliyat İlk Seçenek Değil”
Diz ağrılarından kurtulmak isteyen hastalar için ameliyatın hiçbir zaman ilk seçenek olmadığını, ancak tüm ameliyat dışı seçenekler denenmesine karşın günlük yaşamı kısıtlayacak kadar şiddetli diz ağrıları yaşayan hastalara robotik diz protez ameliyatını öneren Ortopedi Robotik Cerrahi Derneği Başkanı Op. Dr. Kayhan Turan, “Elle yapılan ameliyatlar sonrası hastaların yaklaşık yüzde 50’sinde kısmen iyileşme varken ağrı, eklemde katılık gibi bazı yakınmaların sürdüğünü görüyoruz. Sonuçta bu hastaların ameliyat sonuçlarından pek memnun kalmadığı bilinmektedir. Var olan cerrahi alet ve teknoloji ile 3 boyutlu, detaylı ve hassas teknik ölçümlerin yapılamaması ameliyat sonrası sonuçları olumsuz etkilemekteydi. Oysa günümüzde geliştirilen yeni nesil robotik cerrahi teknolojide detaylı ve hassas teknik ölçümler ile protez en doğru şekilde yerleştirilerek bu sorunlar ortadan kalkmaktadır” dedi.
HATA RİSKİ AZALIYOR, BAŞARI ORANI ARTIYOR
Günümüzde kullanılan robotik sistemler ile yeni nesil robotik sistemler arasındaki farklara da değinen Op. Dr. Turan, “Yeni nesil robotik cerrahi sisteminin eski robotik sistemlere göre en önemli üstünlüklerinden biri, ameliyat öncesinde bilgisayarlı tomografi-BT çekimi gerektirmemesidir. Böylece hastalar ek radyasyona maruz kalmazlar. Ameliyat sırasında diz protezi yerleştirilirken, dizin tüm açılarındaki hareketlilik kontrol edip değerlendirilir. Ameliyatta fark edilmeden planlama dışına çıkılması durumunda, robotik el aleti ile hem cerrahı görsel, işitsel ve fiziksel olarak uyarır, hem de kesi işlemini durdurarak milimetrik bir hata yapılmasına bile engel olur ve başarı oranı artar. Bu nedenle günümüzde kullanılan yeni nesil robotik sistemler hem cerrah hem hasta için çok daha güven vericidir.” diye konuştu.
“Hastalar daha hızlı ve daha ağrısız iyileşirler”
Ameliyat sonrası sürece ilişkin de bilgiler veren Op. Dr. Turan, “Yeni nesil robotik teknoloji ile yapılan tam diz protez ameliyatlarında doku travmasının çok az olması, kişinin doğal eklem yapısına uyulması, kemiklerin ve yumuşak dokunun korunması sonucu, hastalar daha hızlı ve daha ağrısız iyileşirler. Çok kısa sürede yeni dizini ile adeta kendi doğal diziymiş gibi hissederek daha rahat hareket etmektedirler. Ameliyattan sonra aynı gün veya ertesi gün destekle yürümeye başlar ve hastaneden çıkarlar. Birkaç hafta sonra da günlük yaşamlarına dönebilirler. Araba kullanmaya başlayabilirler. 2-3 ay sonra ise tempolu yürüyüş, golf, gibi sportif aktivitelerine dönebilirler” açıklamalarında bulundu.
ROBOTİK SİSTEM KULLANAN MERKEZLER İYİ ARAŞTIRILMALIDIR
Her teknolojide olduğu gibi robotik cerrahinin gelişim sürecinin de çeşitli aşamalardan geçtiğini ve bu süreçteki ilk önemli adımlardan birinin bilgisayar destekli cerrahi sistemler ve navigasyon araçlarının geliştirilmesi olduğunu ifade eden Op. Dr. Turan, “Cerrahi navigasyon sistemini aynı arabalarda bulunan navigasyona benzetebiliriz. Arabada navigasyon sistemi bize gitmek istediğimiz yere yönlendirmek için yol tarifi yapar, ancak söylediği yerden dönmez de devam etsek bize müdahale edemez ve yanlış yola girmemize engel olamaz. Yani cerrahideki navigasyon sistemleri ameliyat sırasında plandan sapılması durumunda cerrahı uyaramaz, sistem durmaz çalışmaya devam eder ve sonuçta hata yapılmasına engel olamazlar. Ne yazık ki; bazı cerrahi navigasyon kullanmakta olan merkezler hastalara bunu robotik olarak tanıtmaktadır. Bu nedenle robotik sistem ile diz protezi ameliyatı olacak hastalar ameliyatın yapılacağı merkezleri iyi araştırmalıdır. Türkiye’de halihazırdan robotik eklem protez cerrahi sistemi; İstanbul’da üç, Ankara ve Bursa’da ise iki hastanede bulunmaktadır. Bunların bazısında hem diz hem kalça robotik sistemleri bulunmakta, bazılarında ise sadece diz robotik sistemi bulunmaktadır. Ayrıca İzmir ve Gaziantep’te taşımalı sistem ile robotik eklem protez cerrahisinin uygulandığı iki hastane daha vardır.
Yeni Nesil Diz Protez Ameliyatları SGK Kapsamında
Manuel diz protez ameliyatlarında yaşanan enfeksiyon, bacak damarında pıhtı oluşumu, akciğerde kan pıhtısı ve yağ embolisi, damar-sinir yaralanması, protezlerin gevşemesi gibi risklerin yeni nesil robotik cerrahi ile yapılan ameliyatlarda daha az görüldüğünü dile getiren, Op. Dr. Turan, son olarak ameliyatların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) başta olmak üzere pek çok farklı sağlık sigortasına sahip hastalara poliçelerinin kapsamına uygun olarak Bursa’da Osmangazi Aritmi Hastanesinde ve Robotic Ortopedi Cerrahi Merkezinde, İstanbul’da Medicine Hastanesinde hizmet verdiklerini ifade etti.
“Ertesi gün ayağa kalkmak güzel bir şey”
İki dizinden de robotik diz protez ameliyatı olan 57 yaşındaki Fadim Ö, “Robotik ameliyatı ilk duyduğumda endişeliydim ancak ameliyatın ardından hızla iyileştim. Ameliyatın ertesi günü ayağa kalktım. Beklediğimden çok iyi geçti. Ayağımın üzerine basamayacağımı düşünürken ertesi gün beni yürüttüler. İki dizden ameliyat olup ertesi gün ayağa kalkmak güzel bir şey" açıklamalarında bulundu.