İnsanlığın ortak mesleklerinden biri de çobanlık. Çobanlık, hafife alınacak meslek değildir. Peygamberlerin bile ortak yanlarından biridir. İnsafsız, vicdansız, hesapsız, alakasız, vefasız ve ön görüşüz insandan çoban olmaz, olamaz! Çobanlık sorumluluk, sevgi, merhamet, adalet ve fedakârlık ister. Çobanlığın ilkesi öldürmek değil yaşatmaktır. Dağıtmak, parçalamak yerine toplayıp ortak yaşam sağlamaktır. Koruyup kollamaktır. Tecrit değil sürünün paydaşlarına nitelik ve nicelik kazandırmaktır.
Köpek facialarına değinmeyi önemsiyorum. Nerdeyse hemen her gün sosyal medyada insanların köpek saldırılarına maruz kaldığı haberlerine tanık oluyoruz. Pek çok kişinin köpek saldırılarından ağır yara aldığı bildiriliyor. Suç, kim de? Köpeklerde mi yoksa köpeğine sahip olmayanlarda mı? Köpek neyin hayır, neyin şer olduğunu bilmez, bilemez. Bilmesi gereken insandır, insan! İnsanın kıymetini insan bilir. Köpeğin kıymetini de çoban bilir.
Ben bir köy çocuğuyum. Hayvancılıkla uğraşan bir ailede yetiştim. Eskiden köylerde: “Köpek çobanına göre havlar. Uysal çobanın köpeği uysal, saldırganın köpeği de saldırgan olur. Sahip olamayacağın köpeği kapında tutma ya da peşinde dolaştırma. Köpeğin canavarlaşacağını unutma! Köpek canavarlaşırsa koyun kapmaya kendi sürüsünden başlar. Kurtlardan destek bulacak olursa da kork ondan korkabildiğin kadar.” derlerdi. Çobanın öncelikle sahip olması gereken “Ahlaki değerler” vardır.
Eskiden köylerde, iş ahlakına sahip olmayana çobanlık yaptırmazlardı. Eskiler: “Ahlaksızdan, merhametsizden, yalancıdan, hak hukuk tanımayandan çoban olmaz. Köpeğini elinden kaçırandan da çoban olmaz! Köpeğine sahip çıkamayan sürüsüne sahip çıkamaz. Kendisine emanet edilen sürüyü korumayan köpekte de hayır yoktur.” manidardır eskilerin sözleri. Her birinde tecrübe ve ibret yatar. Çobanın günlüğü derslik anılarla doludur.
Çobanlığın paydaşları vardır. Başta coğrafi yerleşke... Sürü, köpek, eşek ve diğerleri. Bir sürü için en büyük tehlike kurtlar ve salgın hastalıklardır. Daha tehlikelisi çobanın gafleti, cehaleti ve ihanetidir. Çobanın işini zorlaştıran amillerin başında coğrafi ve tabiat şartları gelir. Çobanın görevi yazlardan, kışlardan, kurtlardan, kuşlardan sürüsünü korumaktır. Çoban sürüsünün yönetmeni, hakemi, veterineri, patronu, eğitmeni, muhafızı ve hepsinden öte hizmetkârıdır.
Çoban sürüsünü sevgiyle yetiştirir. Yaşatmak için merhamet ve adaletle hükmeder. Çobanın gözünde sürü tesbihin taneleri gibi bütünlük arz eder. Çoban her türlü olumsuzluktan kendinden önce sürüsünü korur. Onların her birinin hastalığında o da hastalığın ağırlığını hisseder. Çoban kendi uykusundan, yiyeceğinden, içeceğinden ve barınmasından evvel sürünün ihtiyaçlarını karşılar. Çoban, sürüsünün bütün paydaşlarını ayrıntılı tanır. Her birini kendi özelinde bilir ve takip eder. Çobanın mutlu anlarından biri de yavru ile annesini buluşturduğu andır.
İyi çoban, akşamları sürüsünü ağıla kapatırken sayar. Eksik olduğunda hangisinin olmadığını tespit eder. Baktığında hangi hayvanın derdinin ne olduğunu anlar. Çoban, hayvanının neler yiyip yemediğini beller. Sürünün yaylım sahasındaki zararlı otları temizler. Yazlık ve kışlık yatacak yerlerini hayvan sağlığına uygun hazırlar.
Velhasıl çobanlık zor iştir. Sorumluluk ve bilinç gerektirir. Sürünün kışlık ihtiyacını yazdan karşılar. Her hayvanın doğumunu takip eder. Yavrunun sağlığı için gerekli tertibatı alır. Çoban, sürüdeki her bir varlığın can taşıdığını bilir. Daha ötesi sürünün kendisine Allah’ın bir emaneti ve bu emanetle de Allah’ın kendisini imtihan ettiğinin farkındadır. Bu sorumluluğu bilmeyen hem kendisine ve hem de başkalarına zarar verir.
Hangi çoban olursa olsun hiçbir hayvanı açlık veya susuzlukla cezalandırma hakkına sahip değildir. Başkalarının rızkını kesmeye kalkışanlar Allah’ın rahman sıfatını dikkate almayanlardır. Akıllı çoban, Allah’ın mahlûkuna verdiğini bir başkasının engelleme hakkının olmadığını bilir. Merhametle, adaletle ve sevgiyle sürüsünü idare eden çobanlara ne mutlu!
Ömrünüz uzun, kazancınız bereketli olsun! Hoşça kalın! Dostça kalın!
Yunus Emre GÜLLÜ-07 OCAK 2022 / Milli irade