Oxford İngilizce Sözlüğü, 2024 yılı için seçtiği kelimeyi ‘beyin çürümesi’ (brain rot) olarak duyurdu. Bu terim, aşırı sosyal medya kullanımının zihinsel sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini tanımlıyor.
Sosyal Medyanın Zihinsel Sağlık Üzerindeki Olumsuz Etkileri
Uzman Klinik Psikolog Aybige Üstüner, "‘Beyin çürümesi’ terimi, aşırı sosyal medya kullanımının beynin düşünme becerilerini nasıl olumsuz etkileyebileceğini ifade ediyor. Uzun süreli, gereksiz ve kesintisiz bilgi akışı, zihni yorarak odaklanma ve derinlemesine düşünme yeteneğini zayıflatıyor. Sosyal medya kullanımını sınırlamak ve dijital detoks yapmak, bu tür olumsuz etkileri engellemeye yardımcı olabilir" dedi.
Düşünme Süreçlerinin Yüzeysel Hale Gelmesi
Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nden Psikolog Aybige Üstüner, sosyal medya kullanımının beyin fonksiyonları üzerindeki etkilerini şöyle açıklıyor: “Sosyal medya, sürekli bilgi akışıyla beynin aşırı yüklenmesine sebep olur. Bu da düşünme süreçlerini yüzeysel hale getirir, derinlemesine düşünmeyi zorlaştırır ve odaklanma yeteneğini zayıflatır. Bu etki özellikle gençlerde çok daha belirgin hale gelir.”
Üstüner, aşırı ekran kullanımının beyin fonksiyonları arasında uyumsuzluklar ve duygusal dengesizliklere yol açabileceğini belirtiyor. “Uzun süreli sosyal medya kullanımı, beyin üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve kişilerin gerçek dünyadaki sosyal etkileşimlerini zayıflatabilir. Ayrıca, uzun vadede dikkatin dağılması, anksiyete, depresyon gibi zihinsel sağlık sorunlarının artışı ve bilişsel işlevlerdeki zayıflama gibi durumlar ortaya çıkabilir” dedi.
Dijital Detoks ve Zihinsel Egzersizlerin Önemi
Sosyal medya bağımlılığıyla mücadele etmek için çeşitli tavsiyelerde bulunan Üstüner, şu önerilerde bulundu: “Ekran süresini sınırlayın. Uzun süreli ekran kullanımı, zihinsel sağlığı tehdit edebilir. Sosyal medya kullanım sürenizi azaltarak beyninize dinlenme fırsatı verin. Fiziksel aktiviteyi artırın, çünkü egzersiz beynin sağlıklı işleyişine katkı sağlar ve zihinsel sağlığı iyileştirirken odaklanmayı artırabilir. Dijital detoks yapın, haftada belirli günlerde dijital cihazlardan uzak durarak beyin sağlığınızı koruyabilirsiniz. Zihinsel egzersizler yapın; kitap okuma, bulmaca çözme gibi aktivitelerle beyninizi aktif tutun. Bu tür önlemler, beynin sağlıklı çalışmasını destekler ve sosyal medyanın olumsuz etkilerine karşı koruyucu bir bariyer oluşturur.”