ARİF ANBAR SORUYOR
ARSLAN İLE ÖZCAN YANITLIYOR:
HAFTANIN SORUSU: UKOME kararıyla Odunpazarı tarihi bölgede bulunan Kemal Zeytinoğlu Caddesi ve caddeye bağlantılı sokaklar araç trafiğine kapatıldı. Kararı destekleyenler de var eleştirenler de. Bu noktada, alınan karar doğru bir karar mı?
İBRAHİM ARSLAN-Eskişehir Büyükşehir Belediyesi CHP Meclis Üyesi
Buradan kimseye siyasi ekmek çıkmaz
Yayalaştırma, özellikle kent merkezlerinde yaşanabilirliği artıran, yayanın rahat dolaşımı ile güvenliğini sağlayan, uygulandığı sokak ve caddelerin kullanımındaki artışa bağlı olarak ekonomik canlılık getiren ve kamu yararı gözeten insani bir yaklaşımdır.
Yayalaştırma projeleri ile çevresel anlamda iyileştirme sağlanmaktadır. Taşıt trafiği, araç gürültüsü, hava kirliliği ve buna bağlı rahatsızlıklardan kaçınmak ve uzun vadede yaşam kalitesini yükselterek insanların daha stressiz ve mutlu yaşamalarına olanak tanımak yayalaştırma ile mümkündür. Tüm bunların yanında yayalaştırma aynı zamanda ticaret, kültür, turizm sektörlerini destekleyici bir strateji olarak da ön plana çıkmaktadır.
Yayalaştırma kent yollarının bir bölümünün yalnız yürünebilen yerler durumuna getirilmesi ya da yapılan tasarımlarla yürüyenlere daha geniş alanlar ayrılması işlemidir. Yayalaştırma işlemi ile meydanlar araç trafiğinden arındırılır ve tarihi kimlikleri ortaya çıkarılmış olur.
Günümüzde çağdaş kentlerin vazgeçilmez unsurlarından olan yaya alanlarının büyüklüğü, uzunluğu ve zenginliği kentlerin yaşam kalitelerinin en önemli göstergelerindendir.
“Odunpazarı Kentsel Sit Alanındaki Sokaklarda Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu”
a) Odunpazarı Belediye Meclisinin 06.06.2011 tarih ve 15/146 sayılı kararıyla OYBİRLİĞİ ile kabul edilmiş,
b) Ardından söz konusu Odunpazarı Belediye Meclis kararı; Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.07.2011 tarih ve 233 sayılı kararı ile OYBİRLİĞİ ile kabul edilmiş,
c) Bunun üzerine “Odunpazarı Kentsel Sit Alanındaki Sokaklarda Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu” Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 27.07.2011 tarih ve 5067 sayılı kararı ile uygun görülmüştür.
Koruma amaçlı revizyon planın hazırlanmasında;
“Odunpazarı tarihsel dokusu, merkezinde yer alan Kurşunlu Külliyesi ile birlikte, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine dair güçlü izler taşıyan, çok önemli bir kültürel miras olarak dikkatle izlenmesi ve korunması gereken bir yerleşim alanı olduğu,
Eskişehir kentsel kimliğinin ve dokusunun da önemli bir bileşeni olarak kent için vazgeçilmez bir değer olarak belirdiği,
Bu mirası koruyabilmek, sağlıklı bir biçimde dönüştürebilmek ve doğru işlevlendirerek kullanabilmek amacıyla Odunpazarı evlerinin taşıdığı ‘mimari, tarihsel sembol olma, ekonomiklik ve kullanım, çevreye sağladığı etki-katkı ve süreklilik değerlerini’ temel alan bütüncül bir koruma yaklaşımının benimsendiği,
Kültür varlığı niteliği taşıyan Odunpazarı sivil mimari örneklerinin taşıdıkları fiziksel, sosyal ve kültürel değerler, tek yapı bazında korunup, vurgulanarak tarihsel dokunun, belleğinin ve kimliğinin sürekliliğinin sağlanmasının hedeflendiği” ifade edilmiştir.
Aynı belgede dönemin Odunpazarı Belediye Başkanı Sayın Burhan Sakallı, “Planlama bölgesinin yayalaştırılması düşünülmüş, bölgenin ulaşımında çevre yollar esas alınmıştır” ifadelerini kullanmıştır.
Öte yandan söz konusu revizyon planının “İMAR PLANI AÇIKLAMA ve PLAN HÜKÜMLERİNİN” ULAŞIM başlıklı düzenlemelerinde; “… Odunpazarı Kentsel Sit Alanının, araç trafiğine kapatılmasında bölgede yaşayanların istekleri doğrultusunda karar verilmiştir. Bu amaçla araç dolaşımına sınırlama getirilmiştir. Böylece, gündüz saatlerinde özellikle Kemal Zeytinoğlu Caddesi üzerinde oluşan ve dokuya zarar veren araç trafiği yasaklanmıştır…
…Odunpazarı Kentsel Sit Alanı içerisinde ulaşım esas olarak yaya ulaşımıdır. Kentsel sit alanı çevresinde trafik yolları öngörülmekte ve otopark alanları ile desteklenmektedir. Burada amaç yaya öncelikli kullanımlar oluşturmaktır” İfadeleri yer almaktadır.
Kemal Zeytinoğlu Caddesinin araç trafiğine kapatılması konusu UKOME alt komisyonunun 09.06.2017 tarih ve2017/5 sayılı kararında oybirliği ile kabul edilmiş, alt komisyon raporu da UKOME Genel Kurulunun 21.06.2017 tarih ve 2017/6 sayılı kararında OYBİRLİĞİ ile kabul edilmiştir.
Bu karar üzerine bazı kimselerce, “ulaşım ve trafik sağlığı açısından riskler taşıdığı, bölgedeki esnafın görüşüne başvurulmadığı, karar alınırken alternatif güzergâhların belirlenmediği, kararın mülkiyet hakkını ihlal eder yönlerinin de bulunduğunu” iddiasıyla UKOME Genel Kurulunun 2017/5 ve 2017/6 sayılı kararlarının iptali istemiyle Eskişehir 1. İdare Mahkemesinde dava açılmış, Mahkeme E: 2017/802, K: 2018/133 sayılı kararıyla, UKOME kararlarının iptali istemini oybirliği ile reddetmiştir.
Tüm bu aktardıklarımdan aslında her şey ayan beyan ortadadır. Bu anlamda üç önemli unsura değinmek isterim. Zamanında Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen Hocamız şehrimize tramvay getirdiğinde de benzer tepkiler olmuştu. Bunların çoğu siyasiydi. Bugün geldiğimiz noktada tepki gösterenler dahi tramvay kararını destekler oldu. İkinci önemli unsur da şudur. Tarihi alanların cazibe merkezleri haline getirilmesi gerekir. Odunpazarı tarihi bölgenin korunması ve geliştirilmesinde elbette Sayın Burhan Sakallı’nın katkısı olmuştur. Buradan katkısı olan tüm belediye başkanlarını anmak isterim. Fakat en büyük katkı Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen’den gelmiştir ve Büyükerşen, hala yaptığı ciddi yatırımlarla tarihi bölgeye katkı sunmaya devam etmektedir. Üçüncü olarak da şunu söylemek isterim. Tarihi bölgenin trafiğe kapatılmasını eleştirenler elbette olacaktır. Buna saygı duyarım; eleştiri demokratik bir haktır. Fakat o eleştiri samimi olursa geçerli ve değerlidir. AKP Eskişehir İl Başkanı Zihni Çalışkan’ın yaptığı eleştiri ise kesinlikle samimi değildir. Çalışkan ve arkadaşlarının yaptıkları tam manasıyla popülizmdir. Bu konuda hiç konuşmaması gereken kişi Zihni Çalışkan’dır. Çünkü tarihi bölge ile ilgili planlar yapıldığında Çalışkan, hem Büyükşehir Belediyesi’nin hem Odunpazarı Belediyesi’nin meclis üyesiydi. Ve yapılan planların altında Zihni Çalışkan’ın imzaları vardır. O halde kim Zihni Çalışkan’ın bu konuda samimi olduğunu iddia edebilir?Şimdi, Zihni Çalışkan ve arkadaşları dedim ya… AKP Yerel Yönetimler Başkanı Pınar Turhanoğlu Gücüyener de tarihi bölge ile ilgili plan kararları alınırken Odunpazarı Belediyesi meclis üyesiydi. O dönemde olduysa bir eleştirisi biz duymadık. Vardı ise de buyursun ve Eskişehir kamuoyuna ispatlasın. Son olarak söylemem gerekir ki bu konunun siyasallaştırılmasını doğru bulmuyorum. Ayrıca kimseye buradan siyasi ekmek, siyasi malzeme çıkmaz.
MURAT ÖZCAN-Eskişehir Büyükşehir Belediyesi AK Parti Meclis Üyesi
Caddeyi tek yönlü hizmete açmak gerekir
Odunpazarı tarihi bölgede bulunan Kemal Zeytinoğlu caddesi uzun bir aradan sonra tekrar trafiğe kapatıldı ve eskiden olduğu gibi birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Esas itibari ile herhangi bir cadde ve sokağın trafiğe kapatılması, sağlanan fayda açısından uygulanabilir bir durumdur. Şehrimizde bunun birçok örneği de vardır. Odunpazarı tarihi bölgede bulunan birçok sokak gibi, Hamamyolu Caddesi gibi, İki Eylül Caddesi gibi ve İsmet İnönü-1 Caddesi gibi…
Bu ve benzeri uygulamalar, yayalaştırmayı kolaylaştırmak, bölgedeki ticari hayata katkıda bulunmak, lokasyonun popülaritesini artırmak amacıyla yapılır...Yine söz konusu uygulamalar yapılırken de bölge halkı ve esnafından mutlaka görüş alınmalıdır.
2017’DE UYGULANDIĞINDA DA BÜYÜK SORUN YAŞANDI
Kemal Zeytinoğlu Caddesi Odunpazarı tarihi bölgede olup 27.04.2011 tarihli Odunpazarı Belediyesi Meclisi kararı ve 14.07.2011 tarihli Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Meclisi kararları içerisinde koruma amaçlı planlamada yayalaştırma programı içerisinde olduğu doğrudur. Fakat bu kararın uygulanmasında sıkıntılar görüldüğü için bu zamana kadar uygulanamamıştır. UKOME kararı ile 2017 yılında uygulamaya sokulmak istenmiş fakat oluşan handikaplardan ve tepkilerden dolayı tekrar uygulamadan kaldırılmıştır. Bu kararın uygulanabilmesi için bu zamana kadar yapılması gerekenler de yapılmamıştır.
TEK YÖNLÜ YOL OLMALI VE PARK YASAĞINA UYULMASI SAĞLANMALI
Odunpazarı tarihi bölgede birçok sokak yayalaştırıldığı için bu cadde elzem bir şekilde bölgeye girişin tek yoludur. Belediyenin giriş sağlanması konusunda göstermiş olduğu güzergâh otopark alanına kadar gelmekte, fakat yolun çok dar olması ve trafiğin yoğunluğunu kaldırabilecek durumda olmaması, daha ilk günden ciddi bir trafik karmaşası meydana getirmiştir. Herhangi bir alternatif güzergâh belirtilmemiştir. Teknik olarak da alternatif güzergâh belirtmek zaten pek mümkün değildir... Bölge halkının şikayetleri ortadadır…Öğrenci servisleri, minibüs ve otobüs güzergahları, sakalar, taksiler ve turizm araçlarınınhatta ambulansın bile bölgeye nasıl hizmet vereceği konusunda bir planlama yoktur.Burada yapılabilecek en anlamlı uygulama bölgeye tek girişin olduğu Kemal Zeytinoğlu caddesini tek yönlü hizmete açmak ve tarihi bölgede park yasağına uyulmasını sağlamaktır. Başta Kurşunlu Külliyesi olmak üzere birçok tarihi yapının, şehrimizin tek beş yıldızlı otelinin ve aynı zamanda birçok STK’nın bulunduğu bu bölgeye bir şekilde araçla ulaşım sağlanmalıdır.
TELEFERİK PROJESİ HALA NİYE GERÇEKLEŞTİRİLMEDİ?
Odunpazarı ve Büyükşehir Belediyelerinin 2011 yılında Meclislerinde almış oldukları koruma amaçlı imar planını destekleyen birçok karara da imza atılmıştır. Odunpazarı ve Karapınar mezarlık yollarının bazılarını trafiğe açmak gibi ve teleferik projesini yapmak gibi… Teleferik projesi ile ilgili hatırlanacağı üzere kredisi başta olmak üzere her türlü konuda Büyükşehir Belediyesine yetki de verilmiştir. Maalesef günümüze kadar hiçbir girişimde dahi bulunulmamıştır. Büyükşehir Belediyesinin Kemal Zeytinoğlu caddesini trafiğe kapatmaktan ziyade bu bölge ile ilgili alternatif çözüm projeleri üretmesi ve uygulamaya sokması bölgenin her geçen gün daha da artacak trafiği ile ilgili önemli bir görevidir…Örneğin otopark alanları oldukça yetersizdir. Bu noktada tarihi bölgede uygun alan ya da alanlara otopark ya da otoparklar yapılmalıdır. Ancak öyle çalakalem, yaptım oldu mantığıyla değil. Yerden yükselen, tarihi bölgeye yakışmayan otoparklar değil, aşağıya doğru inmek suretiyle eksi 1, eksi 2 şeklinde otoparklar yapılmalıdır. Diğer şehirlerdeki uygulamalar dikkate alınmalıdır. Son bir haftadır bölgede yaşanan kaos, kararın doğru olmadığı ve başka önerilere ihtiyaç olduğunu açıkça göstermektedir… Umarım şehrimiz adına ve bölge halkı adına doğru kararlar alınır…